<< Inhoud >>
Een passende schoen kan een vriend zijn!
Schoenen zijn veelzeggend. Mensen die orthopedische schoenen dragen, doen dit om verschillende redenen. Het kan zijn dat je last hebt van reuma of van diabetes. Het kan een gevolg zijn van een gedeeltelijke amputatie. Zo kunnen medische aandoeningen of ingrepen aanleiding zijn om een orthopedische schoen te gaan dragen.
Bij discussies met verzekeraars valt soms op dat een inkoper alleen op de prijs let en dan hoor je hem denken: dat is wel heel veel geld voor een paar schoenen. Moeten die zo duur zijn? Door mijn werk bij de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad was ik gedwongen een antwoord te zoeken op deze vraag: waarom zo duur?
Natuurlijk gaat het dan niet om het berekenen van de kosten van een handgemaakte schoen, dat weten we wel. Het gaat om de redenen waarom wij een orthopedische schoen belangrijk vinden vanuit het perspectief van een chronische zieke of iemand met een handicap. Ik heb het een voorrecht gevonden om een onderzoek te doen naar het belang van orthopedische schoenen.
Bijna de helft van alle mensen die orthopedische schoenen dragen, beleeft een gevoel van vrijheid. Je kunt weer op pad. Je kunt uit de voeten. Soms is die vrijheid gewoon: weer fijn een lange wandeling maken. Ook komt het voor dat je met je schoenen 200 meter kunt lopen tot een winkel waar je even kunt zitten, tot de bushalte waarna je weer verder kunt. Er zijn mensen die op deze manier heel verstandig een parkoers uitzetten en zich hierdoor vrij voelen. Zelfstandig zijn, een boodschap kunnen doen, op visite gaan zonder afhankelijk te zijn van een ander: dat geeft een vrij gevoel.
Een derde van alle mensen beleeft hun orthopedische schoenen geheel anders. Zij krijgen iets met hun schoen. Hij past goed om je voet. Hij zit comfortabel. Je draagt hem graag. Maar soms moet hij echt uit. Zomers als het warm is of aan het einde van de dag, dan kun je het niet houden. Je schoen past dan niet meer goed. Een niet passende schoen kan een hel zijn. Soms is het tobben en blijft het tobben. Er komt veel kijken bij het passen van je schoen. Je moet je voet goed kennen. Je moet voelen of je ruimte hebt. Je moet weten waar je druk mag hebben en waar niet. Je voeten kennen is jezelf kennen en voor jezelf zorgen. Een goed passende schoen zo bleek, voelt als een vriend, een kameraad. Een goed passende schoen geeft een beleving van zekerheid en stevigheid. Je staat stevig en dat voel je.
Ruim een tiende van de dragers van orthopedisch schoeisel maakt ons nog iets anders duidelijk. Zij vinden dat schoenen horen bij het uiterlijk, bij hoe je eruit ziet. Schoenen moeten volgens hen passen bij je kleren en dat vinden zij belangrijk. Het is belangrijk met je schoenen goed voor de dag te komen. Want aangepaste schoenen maken zichtbaar, wat je eigenlijk voor jezelf wilt houden. Je handicap is privé. Deze groep ervaart: met goede schoenen hoor je er gewoon bij en voorkom je sociaal isolement.
Drie verschillende antwoorden vond ik op de vraag waarom schoenen belangrijk zijn. Schoenen betekenen voor de één soms vrijheid, voor de ander stevigheid, ja zelfs een kameraad. De ervaring van erbij horen, mee kunnen doen is ook een belangrijk antwoord.
Ik kan nu de zorginkoper vertellen dat hij meer verzekert dan hij voor mogelijk hield: je verzekert iemand van zijn vrijheid, je verzekert iemand zijn zekerheid en zijn gevoel om erbij te horen. Deze waarden laten zich niet in geld uitdrukken, maar maken een schoen des te waardevol.
De nieuwe zorgverzekeringswet heeft gezorgd voor een nieuwe relatie tussen een verzekerde en zijn verzekeraar. Hierbij is van belang dat verzekeraars inzicht hebben in wat hun verzekerden belangrijk vinden, wat hun hulpmiddelen voor hen betekenen. Ik zie dit als een belangrijke voorwaarde voor een goede hulpmiddelenzorg in Nederland.
Ook een schoenmaker moet zich hiervan bewust zijn. Zijn schoenen betekenen veel. Een passende schoen kan een vriend zijn. Een goede schoen kan vrijheid geven. Een mooie schoen voorkomt schaamte: je hoort erbij.
Piet Vreeswijk,
Beleidsmedewerker CG-Raad